Como Tarihi
Como Tarihi
Tunç çağında Ligurya kökenli toplulukların göl çevresindeki öbeklenmeleri şeklinde başlayan Como Şehrine dair ilk yerleşim hareketleri, zamanla günümüzde Spina Verde olarak adlandırılan hattın yüksek kesimlerine doğru genişlemiştir. Kuzey İtalya'daki köklü yerleşimlerin Como'nun da içinde bulunduğu Göller Bölgesi'nde yoğunlaştığı ve kuzeyden gelen Kelt nüfusun bölge halkıyla kaynaşarak M.Ö. 13. yy sonrasında kültürel bir sıçrama yaşadığı görülür.

Kuzey-güney ekseninde önemli bir ticaret güzergahı üzerinde bulunan Como, M.Ö. 5-4 yüzyıllarda Alp ötesi Galya ve Kelt kabilelerin göç hareketleriyle önemli bir politik merkez konumuna da ulaşır. Bir dönem Galya istilası ile toplum ve şehircilik alanında ilerleme kaydeden Como, sonrasında Batı Lombardia (Insubria Bölgesi) ve Doğu Piemonte olarak Kelt-Liguria konfederasyonunda yer almıştır.

M.Ö. 2. yy'da Roma akınlarıan maruz kalan Como sakinleri, bazı ayrıcalıklar karşılığında İmparatorluğun parçası olmayı kabul etmiş ve Şehir Roma hakimiyetinde politik ve ekonomik sıçrama yaşamıştır. M.Ö. 89 da Gnaeus Pompeius, saldırılarda harap olan şehri yeniden imar etmiş ve halka Latin vatandaşlığı verilmişti. Ancak kaynaklar, dönemin Roma Valisi Gaius Julius Caesar tarafından Şehrin sahip olduğu stratejik öemine binaen Novum Comum olarak yeniden inşa edildiğini belirtir. M.Ö. 49'larda Como halkı Tam olarak Roma vatandaşlığı ve haklarına sahip bir belediye olmuştur.

Como tarihinin önemli iki figürü, Yaşlı Plinius ve yeğeni Genç Plinius'un, özelde Como'ya, genelde Roma coğrafyasına bilimsel, kültürel, sosyal, siyasi ve askeri katkıları, Roma dönemine ışık tutan yazılarıyla hala tanınmaktadır. Bölgenin aristokrat ailelerinden olan Pliniuslar, M.S. 1 yy Como'suna sundukları imar ve sosyo kültürel alandaki katkıları ile Şehrin gelişimine büyük destek sağlamışlardır.

M.S. 250 'lerden sonra İmparatorluk bir dizi ekonomik ve siyasi kriz yaşadığı dönemde, oluşan boşluktan Como şehri de Hun ve Got istilaları ile nasibini aldı. Ancak hala önemini koruyan su ve kara ticaret yolunu kontrolü sayesinde kısa sürede bu krizleri aşarak, İmparatorluk nezdinde önem ve ayrıcalıklarını artırdı.

Kilisenin üçe bölündüğü ve dini iç çekişmelerin arttığı 5. yy sonrasında devlet işlevi kilise tarafından sürdürldü. Bu dönemde öne çıkan İstanbul'daki İmparatorun papalık elçisi ve Como Piskoposu St. Abbondio (Kadıköy Konsiline de katılmıştır) Şehrin koruyucu Aziz'i olarak anılır.

500'lü yılların ortalarında Lombardlar tarafından Milano başta, çevre bölgelerle birlikte Como da Krallığın bir parçası haline geldi. Bu dönemde Kraliçe Teodolina etkisiyle Como-Chiavenna arasında Via Regina Yolu işlev kazanmıştır.

8. yy'da Faranklar ve Lombardlar arasındaki mücadelede galip gelen Franklar, Como'yu bölge merkezi haline getirdiler ve bölgeyi kontrol etmek için kaleler ve savunma kuleleri inşaa ettiler.

10. yy'da 1. Otto tarafından Kutsal Roma İmparatorluğu'nun bir parçası haline getirilen Şehir, Milano ile süren 10 yıl savaşı ile yakılıp yıkıldı. Ancak sonrasında Kutsal Roma Germen İmparatoru Frederick Barbarossa ile anlaşan Como halkı, Milano başta Lombard belediyelerine galip gelerek, Lombardlar tarafından yıkılan Castello Baradello gibi savunma yapıları yenilediler ve Porta Torre, Torre di San Vitale ve Torre di Porta Nuova gibi görkemli şehir surları yükseltildi.


Castello Baradello


Barbarossa tarafından önemli haklar verilen Como, çok geçmeden Lombard Krallığının, Kutsal Roma Germen birliklerini Legnano'da mağlup etmesi ile topraklarından bir kısmını Milano'ya kaptırmakla birlikte; özerkliği devam etti. Bu dönemde St. Abbondio, St. Fedele, San Giacomo Kiliseleri gibi dini yapıların yanı sıra, Broletto gibi adli ve idari yapılarda 1200'lü yıllarda şehre kazandırılmıştır.

1200 'lü yılların ortalarından itibaren Rusconi ve Vitani gibi aileler arasi güç mücadelelerine sahne olan Şehir, 1300'lerde Milano'lu Viscont ailesinin kotrolünde, Milano Dükalığı'nın bir parçası oldu. Zaman zaman Rusconi-Viscont çatışmaları sürdüğü 1400'lü yıllarda kısa süreli Sant'Abbondio Cumhuriyeti ile bir bağımsızlık dönemi de yaşayan Como, Viscont İktidarı sona erse de Milano Dükalığı'nın hakimiyetinden çıkamadı.

15. ve 16. yy'larda oldukça çalkantılı zamanlar yaşayan ve kuzey sahil kasabaları İsviçre saldırılarına uğrayan, defalarca veba salgının pençesine düşen Şehir, İspanyol istilası ile daha da sıkıntılı döneme girmiş oldu. Buna rağmen Milano ve Cremona ile birlikte Kuzey İtalya'nın en işlek ticaret kavşaklarından biri olmayı da sürdürdü. Aynı dönemde mevcut ticari fırsatları değerlendiren Aristokrat aileler, zenginliklerini artırırken, lüks ve ihtişamın sembolü Palazzo Giovio, Palazzo Olginati, Palazzo Rusconi, Palzzo Volpi, Palazzo Pantera gibi konaklar da bu dönemde inşaa edildi. Como'da bu aristokrat ailelerden birinde dünyaya gelen Benedetto Odescalchi, 1676 yılında Innocent XI lakabı ile Papalık makamına oturmuştur.


Benedetto Odescalchi'nin Via Volta'da doğduğu konağın duvarındaki plaket


Como, 18. yy'da İspanyol tahtında oluşan boşlukla gelen veraset savaşlarının ardından yapılan anlaşmalarla Lombardia ie birlikte Habsburg Hanedanı idaresine girdi. 1786'da Lombardia Eyaleti'nin kuruluşu ile Como eyalet başkenti oldu. Avusturya idaresi altındaki bu dönemde iktisadi ve sosyal alanda yapılan iyileştirmeler ve emlak reformları gerçekleştirilerek, öellikle tekstil endüstrisinin önü açıldı. Bu dönem, aynı zamanda teknik ve tarımsal gelişmelerle ipek sektörünün de doğmaya başladığı dönemdir. Como Şehri ile adı anılan, pil ve metan gazının kaşifi ünlü mucit Alessandro Volta da bu dönemde yaşamıştır.


Şehir Girişi Levhalarında Alessandro Volta detayı


Napolyon Bonapart etkisiyle kısa süreli Cisalpina ve İtalya Cumhuriyeti dönemleri yaşayan Como; 1859'da San Fermo savaşının ardından Giuseppe Garibaldi önderliğinde Avusturya İşgalinden kurtularak Sardunya Krallığı hakimiyetine girdi.

İtalyan Birliğinin sağlandığı 1800 'lü yılların ortalarından itibaren Şehir bir çok alanda gelişme kaydetti. 20. yy başlarında ipek işlemeciliğinde modern tekniklerle öne çıkan şehir "Citta della Seta" yani ipek şehri olarak anılmaya başlandı. Volta'nın keşfinin ardından gelişen elektrik altyapısı ile aydınlatma gaz yerine elektrik sistemleri ile yapılmaya başlandı.


İpeğin Şehri Como


Birinci Dünya Savaşı sebebiyle genç nüfüsta kayıplar yaşayan Como, ekonomik ve siyasi buhranlar ve kapsamlı grevlerle oldukça zor zamnlar yaşadığı dönemde Faşizim gerçeği ile tanıştı. 20'li yıllarda iktidarı ele geçiren "Siyah Gömlekliler" muhaleflere uyguladıkları sert politikalar neticesinde gizli halk hareketleri filizlenirken; sınır kenti olan Como İtalya içi ve İtalya dışı gizli örgütler için öemli bir konuma yükseldi. Aynı dönemde ekonomik buhranı tekstil endüstrisinde ilerleme kaydederek aşmaya çalışan şehir, ünlü mimar Giuseppe Terrani'nin imzası ile günümüzde Maliye Binası olarak kullanılan Faşizmin sembol yapılarından "Palazzzo del Fascio", Mimar Gabriele Giussani tarafından yapılan Faro Voltiano, Şehitler anıtı, Tempio Voltiana gibi anıtsal yapılarla da mimari alanda kendini göstermeye çalıştı.


Faro Voltiana/Brunate


Como, 1927 yılında Alessandro Volta'nın ölümünün yüzüncü yılı anısına Museo Casartelli'de düzenlenen ve Faşist idareyi protesto ederek daveti redddeden Albert Einstein haricinde, dönemin önde gelen fizikçilerinin bir araya geldiği Uluslararası Fizik Konferansı'na ev sahipliği yapması bakımından da önem arzeder.

1800'lü yıllarda Milano ve Chiasso demiryolu bağlantıları ile tarihi ulşım misyonunu devam ettiren Como, 1925'lerde dünyanın ilk otoyollarından "Autostrada dei Laghi"ye Lainate üzerinden bağlanarak, karayolu ile de ülkeler arası trafikte adını duyurdu.

Nihayet yeni bir Dünya savaşı ile kıtlık ve buhran yıllarıyla yüzleşen Como, aynı zamanda Faşist-Partizan çatışmalarının da odağında yer almaktan kurtulamadı.

1943'te Müttefikler'le yapılan ateşkes ve ordunun dağıtılması ile Milano'ya gelen Musollini, 1945 nisanında Como üzerinden İsviçreye geçmeye çalışırken partizanlar tarafından Dongo'da yakalanarak kurşuna dizildi ve ertesi gün Müttefik Kuvvetler Şehre girdi.
25/06/2024
Bu Yazı 00243 kez okunmuş
Como
Alessandro Volta
Como Tarihi
Villa La Gaeta
Villa Saporiti (La Rotonda)
Villa Olmo
Villa del Balbianello

Foto Galeriler
Sirmione
Bolzano
Verona
Brunate-Como
Floransa
Villa Balbianello
Pisa
Villa Olmo
Como
Porto-Fino
İletişim

suheda@genc.it
https://www.genc.it
Ziyaretçi

gen©2024
Çerez Politikamız: Sayfa hizmetlerimizi daha kullanışlı, etkin ve güvenli bir şekilde sunmamız için küçük metin dosyaları (Çerez) kullanıyoruz. Ziyaretinize devam ederek bu çerezlerin kullanılmasına izin vermiş oluyorsunuz. Ek bilgi için tıklayınız.